ELECTION JOU TA ! WHAT NEXT ??

ELECTION JOU TA!  WHAT NEXT??

ELECTION JOU TA !  WHAT NEXT ??
Pastor Dr Dongzathawng
Devotional # 6 ( Vol 4)
Fellowship of Thirsty Souls and Hungry Hearts


Thirsty soul simtute Nitah pha! 
Mangpa lungmuanna leh lemna I gam leh amite tung ah um ta hen!

Tuni Mangpa ni in Ama Hagau in hing umpi Chiat ta hen!

Tuni Topic: ELECTION JOU TA !  WHAT NEXT ??

I dam chiatna uh maw! Tuni Thawkia ni siangthou a Pasian in juante Pasian hagau in hing na kimu ta hen! Biahinn kaitheilou damlouna ahilou leh neh suina jieh a asepna mun a buaite zong Mangpa’n hing ve ta hen! 

Lungsim liam seng senga Biahinn tung joulou a inn a lungsim naa kawm a umte zong Mangpa'n Hagau in hing sudamta hen! Adiah in pastor te, upa te gingta nonlou leh mupeilou leh nupi biahinn a angel banga lamlam ahi vang a booth capture hat pen leh nih lem jen a a Christian hina zong ki thei baan nonlou a pang te mu peilou a biahinn zong kai ut nonlou a inn a um top, inn mun a TV or Mobile toh hun mangte zong lungsim damna Pasian in piata hen! 

Election I chaita ua result te zong ithei ta a. A kipah toh, ada toh, alungthah toh I dim lai in election toh kisai Lamka leh Manipur a Zo suan nam te in i ngaitua ding thil 12 ka hing kum ut hi:

  1. Achingte ikipapi lai in a guallel te i daahpi hi. (achingte ichi Jieh khu mipite telching hilou ahivang a aching hiveve te i genna ahi). Tunia guallel lam na hi khah leh phunphun, lungthahthah, gengen pha tuam nonlou hi. Na lawsapna leh na guallelna khu pawm mai (accept) ta in. A guallel, a chinglou chu na hi ta mai hi. Khujiehin a kinkin in aching pa. aching nu va chibai ta in or phone bawl in congrates bawl ta in. Or a inn ah va ve in. USA president kitelna ah hipen “concession speech” chi uhi.  

    A joulou pan himi abawl masia thawveng tah in power transition umtheilou hi. A guallel ni mama in a lel penpen in a ma uh party te kikhopna ah concession speech pia a, tuachiin a ching penpen kipapina in call bawl teitei hi. Tutung in ahileh USA a kitel dan dihlou seng in Trump in bawl pailou hi. 

    Adiah in tutung a chingte lai ah pu Chinlunthang leh pu Ngursanglur ading in jattuam ding hi. Ajiehpen apate uh lampi Jui ahi uhi. Genthei tah a Kum tampi  ana fight uleh ana ngah kawm a hing ching ahi uhi.  A hasiet huai mama khu Apa te uh hing thou in kipahna luan-khi hing nul thei nonlou ding uhi. 

  2. A chingte’n amasa pen in a bial Chiat uh Head Qtrs ah abial mipiteng uh a vote in vote lou leh zong hankhawm in mipi mai ah a bial uh ding a a Vision te point to point in genlahna (genkhiahna) nei henla Pastor kithumsahna program thupi tah nei masa pen uleh hoi kasa hi. 

    America present chingte in Inauguration day Chiang a a vision leh plan teng gen in mipite a hanthawn  dan uh etton huai sa ing. Tuani Chiang in na bial mipite palai na hi chi thei sah in. Ahing vote te mai a hilou in na Bial pumpi michin palai na hi dan hilchian in. A hing vote loute abanban a soisah, transfer, a bill khahsah chite leader tahtah te  gamtat dan hilou hi.

    Leader dihtahte'n Ama uh doute zong ama uh lam ading in hei lut uhi. Abraham Lincoln in ama dou chachate a cabinet post ah guang kichi hi. Leader lungsim neute hun hinonlou. Khang jattuam ta.

  3. Mipite'n na gup pa ching ta, na pu pa, na bepa, ching ta chi in Pasian sang in ama tung ah ki muanna koi kha va teh. Khatvei chiang a tuni kipah pen pen  chacha te a hing hasie pen te, ahing kap ding te himai thei uhi. 

    MLA neita na sem nonlou ding, ama inn leh office a pai khu na nichin nasep ahileh hing hasie pai ding na hita hi. Bill Clinton in aji Senator ahing chin in tu in ka ji senator hita sum ka sui ngai ding hi. Sum hing  poimaw ding hi chii in public speaking vel Nei in sum Sui hi kichi hi. Eilam ten i be pa MLA ahileh I nam pumpi hing vah ding a, ina kinep lai un mi ten a ji Senator khu a taw sawn na ding in sum suipi hi.

     MLA ching pa tung a na kinepna (expectation) a sang Laisie na hasietna saang ding hi. Na kipapi a na gup leh thumna toh thuap tou in. 

  4. Pastor te leh hattuam ten  tutung a MLA ching te i kipapi lai in  amaipha va et senga, speaker vel a chial a, Hattuam khompi chief guest chite vel a pan sah, hattuam building leh poimaw na teng hing donate sah ding a Manipur govt developmend fundte va lamet chite zong chiing da ta vai. 

    Tu chiangchiang in chuh hite nual ngam dingin pastor ki tam ta sam hi. I vote khiah dan uh, leh ki teel dante zong awlawl in a kumkum in hing siang in hing hoitou jel ding i lam en hi. Tutung zong nidang bang sam nonlou hi. 

    Tutung a a Christian hina mang hil jen a vote gu, booth capture apang, midangte vote khiahsah Jum dan theilou a pang te khu hattuam ah hing ki ha involve da ta mai un.  A Upa hinaleh  hattuam lamkai ahina leh numei pawl lamkai ahina zong geelpha nonlou a kilawmlou tah a um theite hattuam leh hagau lam ah hing Kaang pan phot ta uleh hattuam damna ding leh hiselna dingin deihuai hi. 

    Hibang a Christ a na hina zong ja nonlou khop a na gamtat jiehin Pasian ki kaang koina, na hagau hinkhuo leh na inn sung a ang tun leh lamdang sa sin. 

  5. Zo suante sung a Paite kampau jang te Pasian in gualzawl ding ahi ta hi. USA ten mivom- black president- Obama ang nei thei Chiang un a gam uah discrimination hun kheel lam a hing ahita uh chi suh latna hi.

    Mihing khat a vun colour a khen tuam, koi tuamna, huai tuam na lungsim pai/nei nonlou uh china ahi.  Paite speaking tam na penpen Lamka a Vaiphei ham jang khat ahing kai sah thei un Paite mi-namte khu a lunglian mama chi etsah na ahi. (Hih a khatveina chi-na hilou in). 1980s lai a pu T. Gouzadou in Thupuaktu News a ana gen: “Henglep a Paite speaking khat MLA ang chin a, Singngat a Hmar Speaking khat ang chin a, Thanlon a Thadou speaking khat ang chin thei chiang Zomi ki tanau na tah tah a piangta chi ithei pan ding hi”( paraphrase) ana chi khu tunin tangtung ta leh ut huai hi.  Mi a ham leh asum nei, a minei jieh hilou a ama ahina jieh a vaihawm a ing teel thei ni ding ngahla huai hi.

    Tutung Paite speaking community ten  ahing khang tou pi semsem ding uai or ang kieh niam pih ding uai? Chi khu ama uh response dan ah ki-nga ta ding hi.  Pu LM Khaute in asep ding tampi maban ah nei hi. 

  6. Eite lai a Zo suante lai a MLA neilou, nei dinga zong ki nep huailou nam 3/4 vel um hi. Tuate khu Unau Gange ham jangte, Simte speaking leh Teddim speaking te ahi uhi. Komte zong huam kha bang hi. MLA nei jieh a khangtou ding hileh ama uh te tunin i nam lai ua tuantual pen ding ahita hi. Hia nam te a tuatuallou dan uh. Gangte speaking te kheel a I gam ua percentage a gazetted officer nei umlou ding uhi. Officer nam chithei uhi.  I society ua  ding ua a contribution uh nasat dan tunin i genseng sih ding hi. 

    CCPur Govt college mai zong a thupi mama ahi ta hi. Aban ah unau Simte speaking te a tawm vang un nuaisie thei hinai sailou uhi. Pastor khat hing gen dan in Simte speaking in gazetted office 80 Nei chi  hi (genkhal kha leh ngaidam).  Sakhua lam hi in, entrepreneur lam ah zong Niam tuamlou uhi. Manipur pumpi theiphah jong um uhi.

     Tualeh anasie sem ah I gam ah Tedim speaking te tawm dan i thei chiat hi. MLA chilou MDC zong ki lam et huailou hi.  Ahiin Tedim kampau tomnou te apat in Pasian mijat leh, Academician, institution leh music leh politics a contribution uh neu teuhlou hi. Tualeh unau Kom te MLA anei lam uh kitheilou hi. Ahiin a society uh ki chup dan leh khantou dan atheisiam ten ang gen uh khu en huai vawt hi.

    Aban ah I gam a MLA lah dan hoilou kasah kheel dingte eg in: 
    Pu Chinlunthang khu Zou te MLA hi lou in Singngat bialte MLA hi jaw
    Pu Vungzagin khu Paite te MLA hilou in Thanlonte MLA hi jaw hi
    Pu Paolienlal  khu Haokip te MLA hilou in Saikot te MLA  hi jaw hi.  
    Pu Ngursanglur khu Hmar te MLA hilou in Parbungte MLA hi jaw hi. 
    Pu Letjamang khu Kukite MLA khat hilou in Henglepte MLA chiding ahi, 
    Pu LM Khaute khu vaiphei te MLA hilou in Lamka te MLA hi jaw hi etc. 
    A nam, a ham  kibatpite a hilou in a bialte, vote neite a ahi jaw h!!

  7. A langkhat ah MLA nei jieh a khangtou ding hileh kei ma minamte Zou-ham jangte khu a khangtou pente lah ah pangta ding uhi. Tuni tan a akhantouna tan uh khu MLA nei jieh hiseselou  hi. Tualeh ei Manipur Zo suante lai a, a MLA nei tampente Thadou Speaking te ahi. Tutung bang MLA 6 lam nei ahi uhi. I gam ah ama uh te khu a penpen ahina uh tam mama hi. Hinanleh overall a, a etton huai pen nam  chithei hilou uhi. 

    I gen ut khu “ei Namte MLA jong neihlou” chia ki ngaisiet a, lungsim neu ngailou hi. I bial a MLA pa khu ei MLA ahi mai hi. Khujieh in MLA neilou ki umlou a tam nei, a tawm nei, khat jong neilou chi bang ki umlou hi. Khujiehin  bang nam, bang ham hileh i palai pa, ei thakheel a assembly a hing gensah ding pa ahi. 

    I buai ni a i taina ding pa ahi. MLA te'n zong a bial sung ua bang nam, bang ham hileh ama uh a mipite ahijing ahi chi a thei uh ngai hi. Himi pen bial MLA in a mipite a theisah ngai hi. Nam leh gam khantouna kichi khu namkhat bih, society khat bih khangtou khu khantouna in kisim theilou hi.

    I gam ah nam bih khat leh ni moh changkang jieh a i gam changkang chi theilou hi. Ki gual a ing khankhawm chiang a nam changkang, gam changkaang a kisim thei pan ding ihi. VL te paipi te lah a himi khat ahi. 

  8. Tu in thautawi, i gam leh inam humbit ding leh gam bawl sawm a kipante ading in: UG leader te'n Zo suan a MLA kitel ching teng hankhawm u hen la, a tup uh, a ngim uh, a vision uh, a gen pi uhen. Ama uh tup te MLA te’n assembly ah State level in ki thutuah tah in pangkhawm in hing phu uhen I nam leh i gam adinga  thiltupte ama un kumpi ah hing phu ding uhi. 

    Nam lamkai leh nam sepaite'n a telching palai te toh kichiamna nei uhen lan pang tahtah in pangta vai. Tu tung vang suai nonlou dingin gam bawl ki panta vai. Nidang a ZNC ten ana gengen bangin Assembly ah bill ang pass na dingin English nal tahtah in hing ki tom ngam uhen lan, A jawlou uleh i MLA te ang kitawp ding uhi. Tuachin i tel ching kia ding ua, tua chiin hing phu kia ding uhi. Unaute tutung vang thautawi te toh i MLA te toh mipi te toh pangkhawm in bawl tahtah ta vai. Manipur hiin, India hi leh koi kumpi jong Zo suan te lungkhat, thakhat leh tupkhat a luangkhawm te hing nang jou ding umlou ding hi. 

  9. Tutung teelching a umte'n vang Chivu toh kisai, Kalihlam toh kisai, 6th Schedule toh kisai, TC toh kisai te apipen in hing ngai tuata un. Shingap in hing pangta un. I gam, I nam, I Maban, I hihna juah jen in phaijaang a talpahte maipha leh sum hing enla non sih uhen.

    I nam ading a HERO ding na hi uhi. Pu Lamtinthang in agen jel bang in I gam sung development lampi, tui neh, meivah, law and order, khantouna, meithai taga etc te poimaw mah. Ahi in, hite bawl kawm in tutung vang i Indtentity uh, i maban ding uh, i khangsawn te toh kisai lam hing suveng in hing sudet  phot ta mama un 

  10. Miipiten tuni a telching a um te i vote leh votelou in zong, i lamkai ahita. Thumpi ding khu i mawpuah ahi. Hattuam vel a chiefguest  a chial, speaker va pansah a, a maipha uh et a, ama apat “bang ka mu thei ei ?” chi hijawlou in ama uhte thumpi in, i gam i nam damna dingin ama uh te back in tawsawn vai. Ama uh te panpi tu hijaw vai.
      
    Tel ching umte zong a tungna gam leh nam bitna ding nang fight ban uah na bial uh koite bial changkaang pen chi ana ki en ding hi. Henglep, Thanlon, Singngat, Saikot, Lamka, Tengnnoupal, Kangpokpi, Saikul, Saitu, Parbung: Koite lampi, koite dispensary, koite govt. school, koite tuineh, koite bial hing masawn pen, hing changkaang pen hing ki en ding ahita. 

  11. Tu khang a leader i teelching te khu nidanglai bang te hinonlou hi. The People’s leader chi thei te ahita uhi. Tuajiehin a bial chiat uah eg. Singat, Thanlon, Henglep etc ah inn nei chiat teitei u hen la, a hun tamjaw uh tua mun ah um uleh. Mipite hahsatna thei in ngaikhia uleh. Imphal a Quarter khu office kai chiang a guest house maimai uh hi hen la. 

    Lamka khu a lambaang na uh mai mai  hi hen la a base tahtah uh khu abial uh hileh. Singtang loubawl pa’n bahara neilou sasa Imphal va phah ngai sese nonlou hi. Amipi te lah a vote compagin hun mai hilou in nasep kipat tahtah ni aki pat in a bial uah teng den top uleh. Hibang a ang bawl uleh chuh akia chiang in volunteer leh sum zong ngai non sih ven. Mipite thuneina tahtah bang ahi chi Zo mi namte’n hing ki theita ding hi. 

  12. Ahileh tutung a mipite lungsim jau pen Dr. Lamtinthang leh “Lamka te pa Khuma” lah bang chita ding?  Ama uh te geel kan a popular umlou hi. Khat in mipite nuisah thei a, khat in mipite kapsah hi.

    a). Pa Khuma Hauzel in i khangthahte lungsim jou mama hi chi ithei chiat hi. Khujiehin  politics sang a thupi jaw Lamka a tuailai- khamthei guithei in a suhsiet, nu leh pa ten a jaw nonlou, hattuamte'n a law ngaina theinonlou tualai te lah a ministry kipan hen la, I tuailai/khanglai Setan henkol a tangte hing hut khiah sah leh kipah huai mama ven. Hichi dan ministry hing pan khia leh Lamka mipite ading in MLA ahisang in i maban khagnsawn te ading in thil hoi lianpi sem khia hi ding hi. 

    b). Dr Lamtinthang toh mimal in ka kithei sih uhi.  Hinanleh a chinlou khu 2021 a Donald Trump kailou bang tuh in ka nupa un ka puahnat pi uhi. Fair lou kasa mama hi. Ama khu Saitu mipite mai hilou in Manipur dist. dangdang leh India leh Leitung mun tuamtuam a eimi umte'n angaisang leh a deisah pa uh ahi. 

    Dr Lamtinthang ading a ka duthusam khu ama khu Philip in atapa Alexdander the great aneulai in a kung ah When you are a man, you must have a kingdom greater than Macadon, for Macadon will not hold you” achi dan hileh Saitu bial khu Dr LTT ading a neu ta lua hiding hi. What about “Dr Lamtinthang for Manipur Outer 2024”!!!! chi kipan ta lei lah? Thumpi kawm in himi ading in kheet vai. Ama zong lungkie lou in ana ngah phot hen!  

Delhi tualpi a research scholar leh student union makai ahi, Delhi tualpi ma ah I nampi thakheel in sawl kia vai! 


Mangpa’n I nam, I gam hepina toh hing en suh in, hing pui jel ta hen!

Shalom Shalom!


 

ps. Himi msg khu church association magazine leh local news paper te ah phalna um sese lou a suasawn thei Jing ahi.





No comments

Powered by Blogger.