THUDOH 4 of 11 Local church khat sunga lamkai ding chu ijat hiding ham? Khat bou hithei ham?


AMUN HOUBUNGA LHAGAOVA LAMKAI HO
Dr. Haokhothang Mate
 
 
THUDOH 4 of 11

Amun Houbung (Local church) khat sunga lhagaova lamkai ding chu ijat hiding ham? Khat bou hithei ham?

 

Houbung sunga lhagaova kilamkai ding chungchang thu le lhagaova lamkai ho chung chang thu tahlangin aumtan, tun ama ho chu ijat hidiu ham ti thu ngaito khom kitnu hite. Amun houbung khatna lhagaova lamkai ijat ahi ngaijem? Hiche chungchanga Thulhun Thah thuhil ahilou leh chena lhongpi dungjuija houbung khat cheh-a lamkai ding chu khat sanga tam upaho hiding ahi.

 

Avetsahna ho vetlhahna

Hiche thu lampang toh kimat Bible mun ho ivetna ahi leh Solchah ho le Thulhun Thah ana jih doh adang hon ahetnau dungjuijin amun houbung khat cheh-a Pathen ging upa hon vai anapovin ahi. Houbung khatna upa chu khatseh ahipoi.

  1. Solchah 11:30 hin Jerusalem houbunga upa ho chung chang thu aseijin ahi. James (Jacob ) chu achangseh-a houbung upa anahilou dan kicheh tah-in akimun ahi.
  2. Solchah 14:23 a kimu dungjuijin Paul le Barnabas-in chonna ngai danin akholjinna lhonnah houbung khat cheh-a upa ho chunga khutngapna ana nei lhonin ahi.
  3. Solchah 15:2, 4, 6, 22, le 23 ho hi Jerusalem’a houbung upa ho aseina ahi.
  4. Solchah 16:4 na hin jong Jerusalem houbung upa ho chungchang thu aseijin ahi.
  5. Solchah 20:17 Paul-in Ephesia houbunga upa ho chu akouvin ahi.
  6. Solchah 21:18 na-a hin Luke-in Jerusalem houbunga upa ho jouse atin ahi.
  7. Philippians 1:1 Paul-in Philippi houbunga Bishop ho henga thu aseijin ahi.
  8. I Thessalonians 5:12-13 Paul-in Thessalonica houbunga atahsan ho chu pakai jal-a amaho chunga vaihom ho le lhagao thua natong ho chunga amopohnau thua thumopna aneijin ahi. “Amaho” kiti thucheng hi avel velin amangin ahin “ama” kiti chucheng hi amangpoi.
  9. I Timothy 4:14 hin upa hon Timothy chunga khut ngapnau thu aseijin ahi.
  10. I Timothy 5:17 Paulin upa ho atikitnin ahi.
  11. Titus 1:5 Paulin Titus henga Khopi jousea upa ho panmun apeh dingin thupeh aneije. Toh bang khai agatoh lhah ding ho lah-a chu hiche jong khat ahi dan hiche Bible changa hin akilange. Houbung khatna upa khat bou aum leh alhing lou, ahi ding banga hijou loulai tina ahi.
  12. Hebrews 13:7, 17, le 24 ho jouse hin houbung khatna upa ho khat sanga tamjo ahidan aphong doh-in ahi (amaho).
  13. James 5:14 hi adammo pan houbung upa ho chu akikou dingin James-in thupeh aneijin ahi.
  14. Achaina-in I Peter 5:1na-a Peter-in upa ho henga thu aseijin ahi.

Achom lama sei dingin, Thulhun Thah jih jousen upa dinmun hi mi khatseh-in alodingin aseikhapove. Elder leh Bishop thucheng teni hi upa tohmun kihetna kimang ahi chule houbunga upa khat chu iti bol ding ham ti thu toh kimatna kimang ahi (I Timothy 5:1, 19). Upa khat cheh hina ahilou leh dinmun ho akiseiji teng le bou upa (mikhat kihetna) hi akimangin ahi (I Timothy 3:1-2), ahilou leh upahon amaho kikah-a kihoumatna aneiji tengu leh khat changseh kihetna thucheng hi amangun ahi (I Peter 5:1; II John 1; III John 1). Ahin houbung chung chang thua akisei teng leh upaho tia kiminphah ahi. Aum ding dan chu hiche hi ahi.

 

Ngaidan ho

Hiche Bible chang hoa kon hin thil tampi akihedoh theijin ahi.

  1. Paulin lekha ana thot Thessalonica houbung chu lha themkhat bou hina lai ahi, ahivangin upaho umna houbung khat chu anahitai.
  2. Paulin houbung upa ho tia aseina jeh chu khopi pumpia houbung upa ho aseina ahi, amun houbung ho aseina ahipoi tia nilkal loi jong aumin ahi. Hoiche chu hijong le kichentah-a hetthei khat chu, atahsan hon houbung sunga avetjui diu mi them khat aumin ahi.
  3. Hetding khat chu, upa khatseh aum jeh-a aboina chu Paulin iti asutlhap ham iti leh houbung kivaipohna chuom mipi vaihopna (democracy) tundoh ding chu ahipon, upa ho panmun pehbe ding joh chu ahi.
  4. James 5:14 subulhit thei ding dinmun chu Houbunga upa khat sanga tamjo dinmun bou ahi, ajeh chu adammopa hin houbung khatna upa ho chu kou hen ati ahi.
  5. Houbunga elder-bishop-pastor ho hi khat sanga tamin akiminphah jingun ahi. Hiche hi Thulhun Thah houbung chedan ahi (Acts 14:23). Thulhun Thah-a houbung khat touvin upa khatseh ananei khah tah jongle akihedohpoi, Titus 1:5 tailou. Titus-a kimu jong hi alhinglou dinmun ahinalaije, ahin houbung upaho hi deaconho banga khat sanga tamjo ahiuve ti hi kichehtah-in akihedoh theijin ahi.

Nilkalna thu

Mi nelkal nom them khatnin thuphon bung 2-3 sunga vantil ho hi houbung sagi-a pastor ho ahi atiuvin ahi.

Houbung khat cheh henga thumop ding chu vantil khat cheh henga akiseijin ahi. Vantil kiti chu thupo lea pang tina ahi. Hiche hi pastor kiseina ahin, hijeh chun houbunga upa  ahilou leh pastor chu khat hiding ahi.

Hiche hilchetna chu ahileh hichea kisei vantil hi vantil tah tah kiseina ahin, mihem kiseina ahipoi.

Thuphon sunga “anggelos” kiti thucheng hi vantil tah tah kihetnan akimangin ahi. Thulhun Thah sunga hin vantil hi pastor ahilou leh elder kihetnan vang akimang khapoi.

Kinilna thei dingin gahsei leu hen, hiche vantil ho hi pastor ho ahiuve itiuva ahi jong leh hichea pastor ho hi houbung sunga achanguva vaipo ahiuve ti vetsahna ima aumpoi. Ama ho chu hiche houbung hoa upa ho thalhenga thusei ana himaitheiju ahi.

Jerusalem houbung dinmun jong hitabang chu ahi. Upa dang ho ana um jong leh James-in lamkai luboh hina chu anatuh-in ahi.

Hiche tabang chun I Corinthians 3:6 leh 10 hoa kimu dungjuijin, Paul chu ana thuneijin ahi, chomkhhat jouvin Corinth houbunga Apollos thuneina chu akimukitnin ahi. Thilpeh achan jeh-in upa khat chu adang sanga chung nungjo le thuneijo danin um nante ahinvangin achanga vaihom vang ahipoi.

 

Apha cheh ahina ho

Houbung sunga natoh machalna dingin mi tam angaijin ahi ajeh chu houbung natoh hi mi khatnin achanga atoh doh thei thil ahipoi.

Hiche jeh-a chu hitabang dinmun chu alhinglal/alhasam/avat kiti ahi (Titus 1:5). Mi khat chun ima hoitah-in boldohda hen iti leh thil tamtah ngense ding ahi.

America gam’a khang masa lai chun Puritan hon hiche thuhil hi ana het jeh-un houbung khat sungah vaihom ding upa khat le mihil ding upa khat ananeijun ahi. Upa vaihompa chun pastor kin ho abol-a, mi ho achinna ahila, mi ho avilla, atilkhou ahi. Mihilla pang upapu chun miho chu Pathen thua hoitah-a anathumop jing ahi.

Hitabang tohgon hin mi khat chu ahina bang tah-in aboltheina le athepna dungjui cheh-a kimangcha theijin akoijin ahi. Upa hon kigom’a achihnau alunggelu asenkhomuva na atoh khomu chun houbung dinga thilphachuom tah asodoh sah ding ahi.

Achaina-in hina kibang mi themkhatnin houbung khatna na atoh khom chun khat chang thuneina le vaihopna asuhtangin ahi. Diotrephes tabang mi ho ama thu thua houbung bol ho suhtangna ding tohgon phapen chu houbungin khut dopma deilouna vetsah chu ahipoi, ama tabang upa khat le ni panmun pehbea thil ijakai aset masanga semphat ding joh chu ahi.

 

Avetsahna

Khat sanga tam upa hon vai apoh-uva kithulhuhna aneiju hi Thulhun Thah-a akimudoh theijin ahi. Hiche ho them khat chu chom cha chan veuhite:

Houbungin upa ho chunga thu aneijin ahi (democracy) ti vetsahna dingin mi tampin kidang tah-in, Solchah 6:1-7 hi pansatna aneijun ahi. Ahivangin, hiche Bible changin avetsah hi achuom  beh ahi.

Hiche Bible munna vai hom hi upa ho joh ahi (Solchah hon upa ho natoh atoh joh-u ahi (I Peter 5:1). Houbung sunga kiboina chu sutlhapna dinga houbung chun upaho thupeh dungjuija na atoh joh-u ahi (verses 2-6). Upa ho phatsah dungjuijin houbung chun pasal sagi analhengdoh-un ahi, chule ama ho chu upa hon hiche natong ding chun ngapdetna ana neijun ahi.

Koi kapansah dingu ham tia chang 3 a thu kisei hin avetsah chu upa hon houbung chunga thu aneive ti vetsahna ahi. Ahin hichea hin amahon athuneinau chu anapohdoh-u angaipoi.

Kicheh tah-in upa hon thaneina aneijun ahi, houbung chu thupeh aneijun amaho thusah dungjuijin thulhuhna jong ana neisah-un ahi. Mi abang khatnin hichea hin houbung mipi khutdop thu aseijuvin ahi, ahin hichea hin aphotchetna pehji aum theipoi.

Tulai houbung abang themkhat hon abol banguva mi themkhat min kipe masa-a hiche ho lah-a chu mi sagi bou analhendoh-u ahi ding jong Bible mun toh akitohpoi.

Hichea kisei chu ahileh upa ho thumop dungjuijin ama hon pasal sagi alhengdoh-un, akilhengdoh ho chu upa hon pha asah jeh-un khutngapna jong ana neitavin ahi. Ijem tia khutdopna ana umkhah tah jong le hiche dimuna dinga chu upa ho phatsahna noija ana kibol himaithei ahi. Ahin hiche jeh-a chu mipi vaihopna (democracy) aume tia alhangpia houbung kivaihopna dinga kilatheilou ding ahi.

Hiche thilsoh-a kona hi pastor ho/upa ho kilhenna-a houbungin khut adop ding ahi ti phatsahna ima aumpoi; akilhenga chu houbung lhacha ho (deacon ho) bou ahi. Tulaija atamjo thusei adih-in, atamjon vai apoh ding ahi tia kichepi dan hi Thulhun Thah lekha sun ho khat chan khatvei cha jong aphapoh pove. Khut dopna ( vote lhahna) ding thupeh khat cha ana umpoi. Hiche joh sang chun houbung ho akilung khatuva kitoh tah-a na atoh khom diu thupeh joh aumin ahi. Atamjo thu thu hilouvin kihoutoh ding joh chu chonna ngei anahi joi. “Kilung khatnun (II Corinthians 13:11);... lung khatnin lhagao khatnah ding khomun (Philippians 1:27); Kakipana suchamkimun, akibangin kingailuvin, kipumkhatnun, kilungkhatnun (Philippians 2:2; chule Ephesians 4:1-6, I Peter 3:8).

Kilungkhatna chu iti hung umdoh ding ham? Khutdop jeh-a kilung khatna um doh thei ahipoi. Khutdop kiti hi kibungkhanna dinga kouna aw ahi. Pathen ging upahon alamkaija Pathen ging mipin seingai tah-a anungu ajui teng leh kilung khatna chu bailam tah-a umdoh thei ahi (Hebrews 13:7, 17). Hiche hi Solchah bung 6 a kimu dungjuija Thulhun Thah-a houbung um ding dan.

*Solchah 11:30 a Antioch houbungin Jerusalem houbung chu sum le pai kithopina anathotnin upa ho khutna anapeuvin ahi. Hiche sum chu upa hon ama ho phatsah dungjuija ahop dingu ahi. Hiche ding chun houbung mipi kihouna le member ho khut dopna ima ana ngaipoi. Hiche chu houbung upa ho thu thu ahi.

Hitabangma chun Solchah 13:1-3 a Paul le Barnabas missionary natong dinga Pathen phatsah dungjuija ana soldoh chu Antioch houbunga upa ho ahiuve. Houbung pamlanga kona koima thupeh le thuneina ngailouva bolding lom chu ana bol-u ahi.

 

*Solchah 15 na-a houbung chu upa ho gel lhah dungjuijin ana chonin ahi.

Mi tampin houbung sunga kisehgimna thua Thulhun Thah thupeh hin mipi vaihopna (democracy) vetsahna ahisah-un ahi (Matthew 18:15ff chule ICorinthians 5). Ahin hiche jong hi mipi vaihopna hijo louvin mipin mopohna alahkhom joh ahi. Hichea hi mipin danpam’a kikoipa/ kikoinu toh kiloilou ding, kisahthei lou ding thupeh hi nahsahmoa akoija ahileh thukitan chu panna bei ahisah ahi (I Corinthians 5:11). Hiche chu mipi vaihopna (democracy) hijo louva kivaipoh dan umlou kihetna joh ahi.

Hitabang dinmuna hin Jesu le Paul-in khut dopma mipi atamjo deisah dungjuija sehgimna natoh chelhah ding ahi atina lhon aphotchetna ima aumpoi. Mi khat chu chonsetna alhah tengle iti bol ding ham ti thupeh joh ana umin ahi (I Corinthians 5:11). Hiche tabang hahsatah dinmuna hi houbung upa hon (elders-bishops-pastors) lunggel lhahna aneiju chu houbung mipin ajui dinguva lha ahi.

 

Thuchaina

Amun houbung kivaipohna lam panga Thulhun Thah chedan hi upa hon kelngoi ching pipui Christa noija kelngoi ching hina-a vai apoh dingu hi ahi. Ijat hidiu ham ti vang akipepoi (Acts 14:23). Houbung upa ho le houbung mipi ahitheina chana phachuom tah-a akimanchah theina dinguva hiche kivaipohna hi Pathenin ching thei tah-a ahin gon toh ahi.


































No comments

Powered by Blogger.