THUDOH 10 of 11 houbung sunga lhagaova lamkai ho hina koi tabang chun apoh thei ding ham? Itabang dinmun chu suhbulhit ngai ham?
AMUN HOUBUNGA LHAGAOVA LAMKAI HO
Dr. Haokhothang Mate
THUDOH 10 of 11
AMUN HOUBUNGA LHAGAOVA LAMKAI HO
Amun houbung (Local Church) sunga lhagaova lamkai ho hina ding ho ahilou leh Koi tabang chun amun houbunga vai apoh thei ding ham?Itabang dinmun chu suhbulhit ngai ham?
Lhagaova lamkai ho pansahna ding chung chang thua akhoh khat chu ama hon
itabang hina anei dingu ham ti hi ahi? Atohmun umdan hi ivetna ahileh
upa/pastor dinga kouna changlou ho apan sanga upa neilouva um chu phajo kit
ahi.
Hiche lampanga akithopia pang dingin Paulin I Timothy 3:1-7 chule Titus 1:6-9 sunga hin upa hiding mi khatnin asuhbulhit ding dinmun somni le gup (26) apen ahi. Hiche thudoh som sunga hi hiche ho khat cheh kholchilna kinei ding ahi.
I Timothy 3:1-7
1. Nolnabei.
Hiche tucheng hi Greek paova (anepilemptos) imacha-a kingoh thei lou, phona theija umlou, demna ding munna umlou,
tina ahi. Adin mun toh kikotna tahsan um mong mong tina ahi. Hiche thucheng
hin chonset bei, themmona bei tina ahidehpoi, ahivangin ama chon chan khan
chan demna ding umlou tina joh ahi. Agal manchah ase abel umlou tina ahi.
Hiche dinmun hi abul abal hung hiding ahi. Hiche hi abul abal ahung hina
ajeh chu hiche dinmun hi lentah le ijakai hopsoh ahin, dinmun adang jouse
hichea hi kigomkhom soh-a hichea konna hung kihomkhan ding ahi.
2. Numei khat jia nei
Hiche thu hi kichen cheh-a sei ding chun, numei khat pasal hiding (mias gunaikos andra). Mi abang khat geldan dungjuija upa hiding jouse chun ji anei tei tei ding
tina ahipoi, Paulin athua adoi dan vang hi upa (bishop/pastor) khat chu
jineisa-a alah ahi. Hiche hina hin kichen kida chung chang thu achen achaija
aboipi ahipoi. Hiche hi chonna khanna lampanga angaicha dinmun khat chu ahi:
ama chu numei khatna lung-oi, mit tamlou, jonlung pulou, jonthanhoi lam’a
kipelou, aji anga kitah tah-a hinkho mang tina ahi.
Athumun hi ivetna ahi leh hiche upa khat hina ding dinmun hi numei khatnin
asuh bulhit thei lou ding ahi. Itabangin lhagao mitah hihen lang, boltheina
thilpeh tamtah chang jong leh numei khat chu numei khat jia nei hithei lou
ding ahi, tulaijin nilkalna ijat um jong leh Pathen thu kalval ahitai ( I
Timothy 2:12; I Corinthians14:34).
3. Kitimthei.
Hiche thucheng (nephalios) hin khamna thei jua konna kitim tina ahi, ahin lunglimgeh-a um kihetnan
jong akimangin ahi. Alang khatna seiding chun amachu lunglimgeh le chingthei
tah-a um ding tina ahi.
4. Lunglimtah.
Hiche thucheng( sophron) hin ama kituh tang jou tina ahi. Hiche hin lunggel them, chingthei tah-a
hinkho mang tina ahi. Mi thuthua kihei lou lunggel khoutah nei tina ahi.
5. Kitup tah-a hinkho mang.
Hiche hin kisuhtah kigong tohchet (kosmios) tina ahi. Ami sungnung leh alungput kisuhtah-a limgeh cha-a aumna chu
polang ahinkhoa hung kilangdoh tina ahi.
6. Jindot them.
Hiche thucheng (philoxenos) in akoudoh chu melhetlou ho ngailu tina ahi chule jindotthem, maljin ho
phat bol chule mi themkhat dinga bou hilouva mijouse dinga hongphal tina
ahi. Akotpi kihong jing jeng amilamtona pheh koidoh jing jeng, adeh-a ama
vetsuina noija umho dinga tina jong ahi. Ainsunga ahinkho man miho muding
khohsalou tina ahi.
7. Mihil them.
Upa abang khat chu adang sangin thilpeh atamchan joh jeh-in thu leh la
lam’ah japi lah-a kiha manchah joh jong leh upa jouse chu mihil them ahiu
angaijin ahi. Hiche hina hi akinotthap jeh-in houbung hinkho atong khalheh
jengin ahi. Umchan khanchan pha chu phalheh jong leh hiche chun mihil them
hina chu akhel thei lou ding ahi.
Hiche dinmun hin atahlang kit khat chu ahileh, upapu chun pathen thu hetgilna lam’a sangjo ding ahi chule mihil lampanga kipehlutna jong anei angajin ahi. Pathen thu jong ichangei ham’a miho lahthei le hetthei dinga hilthem ahina jong aphotchetna apeh angaijin ahi. Chukit leh Pathen thudih hetnomna jalla pathen thu kholgilna-a kisaboi jing jeng mihil dinga kigosa-a um jing jeng ding ahi (kopiao; I Timothy 5:17; I Thessalonians 5:12). Hiche thucheng solchahpun aman dan hi ivet leh Pathen lhacha natohna-a gunchu tah-a pang tina ahi, hiche lai mun hin Pathen thu kholgilna leh seiphongna avetsah-in ahi. Pastor khat chun akelngoi ho chu lhagao anna avah dinga ahileh pathen thu hilthemna themkhat beh anei angaijin ahi chule ichangei ham khatna hetna jong anei angaijin ahi.
8. Juheh lou.
Hiche thucheng hin ( paroinos, para- akom’a chule oinos- ju) ju
kom’a um le lou tina ahi. Ama chu jua loplou tina jong ahi. Aman ju athunun
ding jun ama athunun lou ding tina jong ahi.
9. Miden mang lou.
Upa khat chu ama kituh tang jou ahi angaijin ahi. Mivo mideng hilou ding
chule kinah kibouna-a lunglut lou hiding ahi. Lunghang thei louding tina
ahipoi, ahin bailam tah-a lunghansah thei hilou ding tina joh ahi. Ama chu
mi lung chom lung hangvah jong hilou ding ahi.
10. Mi nunnem hi ding.
Lunghan lunchom toh kikal-a upa khat chu mikhoto them, chamna dei, thoh
hat, kihoupithei ahi angaijin ahi.
11. Dou hollou. (amachos). Upa khat chu mi kidintepi hilou ding. Mi toh kina kidel
jong hilou ding. Hiche hina hin chunga kipe akochanna sanga thuhjo ahi. Mi
toh kinahna-a konna kikangse keu hilouva khut lha hihen athua hijong leh mi
toh kina kisou mi hilou ding ahi. Mi toh kinah kinel abol lou ding ahi.
12. Sum ngailu lou.
Hiche thucheng (aphilarguros ) hin “sum ngailu lou mi, sum deilou
mi” tina ahi. Leiset lam housatna chu ama lungtup hilou ding, Pathen lhacha
na atoh jong sum jeh hilou ding tina ahi. Hiche thuchengin atahlang nom kit
khat chu ama chu mi hongphal anei agou ho kineisah behseh lou tina ahi.
13. Ama insung phatecha potup
thei jana neitah-a achate athua nunsah thei mi hiding ahi.
Upa khat chu dan helou ajinu le insung min avaipoh mi hilou ding; hiche
sanga chu ama joh-in ainsung akipoh tup thei ding ngai ahi. Hiche jeh-a chu
achate jong seingaija thunoija kunjo dingu ahi. Ama chu ja umtah, miguntah
chule chingthei tah-a hinkho mang ahi angajin ahi. Hiche hin avetsah
gongso chu mipa nunnem tah le phatah ahivanga koiman athu akeh thei lou
ahi.
Hiche dinmun hilchetna kineibe chu: “mipa khat chun ama insung jeng jong akipoh tup jou lou leh Pathen houbung chu iti apoh tup jou ding ham?” Hichea hi Paulin aneojoa kona alenjo thua asei ahi. Mipa jouse chun ainsung akipohtup ding adoltah ahi; Hitabang mipa khat chu ainsung akipoh tup jou louva ahi leh houbung vaipo dinga ginchat um ding hinam? Ama insung jeng jong kipoh tup joulou mipa khat chu houbung vaipo dinga alhin lou keu hilouva poh jong apoh thei lou ding ahi.
14. Atahsan thah hilou ding ahi.
Ama chu “akitulut thah” tahsan thah hilou ding ahi. Hichea hi tahsa kum
kivetna jong uma ahi ahin apipenna kive chu pilhinna joh ahi, ama chu kum 18
lhinga hitam ahilou leh kum 50 lhing hitam ti thu ahipoi. Chule Christian
College khatna B.A. degree achai jeh-a pilhinna chu acham’a hungum jeng ding
ahipoi.
Pasal khat chu lamchuom beh-a kidang tah-a thilpeh chang jong himaithei nante, ahivangin ama chu apilhin louva ahi leh kiletsah hoithontin diabol themmo sahna-a chuding ahi. Akigon tup masanga hitabang mopohna hinla mipa khat chu kiletsahna-a hung dim’a ama le anungjui ho jouse chunga hamsetna akiloikhum joh ding ahi. Pilhinna hi ngai mong mong ahi.
15. Polam’a mite seiphat jong hiding ahi.
Houbung polam’a um miho anga jong seiphat chang hiding ahi. Chenna jolla
miho seiphat chang ahi angajin ahi. Hinkho theng aman jeh-a bolgimna chang
mikhat jong himaithei ahi (II Timothy 3:12), hijeng jong leh ama chu dinmun
sangtah nei, lungtheng tah le pachat um tah hinkho mang mi ahi angajin ahi.
Titus 1:6-9
Titus 1:6-9 hi ivet kitna ahi leh upa khat hina ding hi akibangin ahi. I
Timothy a kimulou ho bou hiche munna hi kholchenna kinei ding ahi.
16. Nolna bei
(anegkletos).
Athucheng man kibang hih jong leh I Timothy 3:1 toh kibang ahi. Upa khat
chu “nolna bei hitei tei ding ahi, seiset theija umlou.”
17. Achate chu Pathen tahsan hiding.
Achate chu Pathen tahsan hiding chonchatveina lam le thua nunlouna
lama seiset chang lou hiding ahi. Hiche jong hi I Timothy 3:4-5 toh
akibangin ahin chate tahsan chung chang thu kiseibe ahi: chonchan hoi leh
thua nung ahi diu chung chonna Pathen tahsan jong hidingu ahi. Ahinkho manu
chu tahsan thu toh akito angaijin ahi.
18. Pathen gouching hina-a nolna bei hiding.
“Nolna bei” hi I Timothy 3:2 toh akibangin ahivangin gouchin chung chang
thu hi kiseibe ahi. Pathenin apeh chengse chu phatah-a chingpha ahi angaijin
ahi.
19. kichamsah lou ding.
Pastor khat chu milungtah, milouchal ahilou leh midang sei ija sep lou hilou
ding ahi. Ama sei le ama hina seh seh dih kisa mi hilou ding ahi. Midang dei
leh lunggel hethem mi ahi angajin ahi.
20. Lunghang vah lou.
Lunghang jing jing lou. Milungchom jong hilou ding ahi.
21. Alam louva phatchuomna ding ngaitoa kilose mi hilou.
Hiche thuchengm(me aischrokerdes) hin jummo hella phatchuomna hollou atina ahi. Upa khat chun lamdih louva
sum hol ding thanom lou ding ahi. Chule ama tup le doi chu leiset thil leh
nei leh gou hilouva lhagao thu joh ahi angaijin ahi.
22. Phat ngailua lung limgeh.
Hiche thucheng (philagathos) hin thilpha dei, thutah dei tina ahi .
23. Chondih.
Ama chu chonpha, dihtah-a thilbol, langnei sihneina neilou, thilpha tup,
chena lhongpi dungjuija dihtah-a thutan theinhiding ahi.
24. Atheng.
Upa khat chu lhagao mitah hiding ahi.
25. Ama chang kitim thei.
Ama chu ama kitim thei, amachang kithunun thei, alung ngaichat ho tuhtang
jou hiding ahi. Pathen lungdei lam’a hinkho mang ahi angaijin ahi.
26. Thuhilpha kicheh tah chu kolchah jing.
Hiche hin avetsah chu Pathen thu kicheh tah-a hea ama jong athu hildinga
kipelut tina ahi. Minelkal hatte ho athemmonau alansan theina dinga thu
kihil dungjuiya ginchat umtah thu chu kolchah mi bou hi ding ahi.
Upa hiding khat cheh chun hichea kipe dimun ahilou leh hina ho hi asuh bulhit angaijin ahi.
Kholchenna
Hiche tohmun thupi dan
Solchahpu hin upa ho tohmun hi thupi tah-in agelle ti hi hichea hin
akilange. Hichea kipe hina ding ho hin hinkho aning akah jouse atoh khah soh
kei ahi. Hichea kipe ho hi alhangpia ivet jong leh tijat umtah ahi. Pathenin
upa hoa konna angeh chu sung lam leh polam’a konna nolnabei hinkho chu ahi.
Pathenin lhagao lam’a lamkai ding ho chu vetjui ahi diu adeijin, kelngoi ho
vetjui hiding ahi. Atohmun toh amopohna hi akhoh dan chu mikhat moh pansah
thei ahipoi. Avellin seikitninge: adihlou upa ho neisanga neilou chu phajo
ahi.
Akitahlanga
Boltheina tampi tichu, mihil hina, vaipohna ho jong angai nai ahivangin
hiche ho jousea adeh setna kitahlang nom chu ahinna ahi. Solchahpu hin
tulaija thupi tah-a kigel thilpeh ho, degree ho, minthanna ho chule adang
dang ho thupi tah-in agelpon ahi. Aman ana khoh sah pen chu miho hinna le
chonchan joh ahi. Ama chu mipilhing hiding chule thenna hinkho mang hiding
ahi.
Dinmun dang angaicha ho?
Hiche Bible mun hoa kisei lou dinmun dang angaicha jong aumin ahi, hiche ho
chu min atohmun dungjuya mopohna alah jouna ding boltheina; mi khat chun
atohmun toh kikotna mopohna ho chu alah theilouva ahileh hiche tohmun
lodinga chu lhing lou ahi.
Lhinlalna ho?
Athu um dungjuiya kicheh tah chu ipi ham iti leh, mi khat chun hichea
dinmun ding kisei ho chung changa hi alhin jou louva chule phat chonkhat
jouva lhinlalna ahin nei leh hiche tohmun lodinga chu lhing jou lou ahi.
Hiche chung chonin, I Timothy 5:19-20 dungjuiyin hitabanga lolhinna hinneija
hiche tohmun hinlopa chu amachang hinkhoa chonsetna le nun le khan dihlou
ahin nei khah leh upa dang ho chun achung thu akhol dingu ahi.
Hiche hi thu khoh tah ahin, chule geldoh ding khat chu ipi ham iti leh, hitia thutanna ding chu Pathen thu jeh le pathen thu dungjui ahi angaiyin ahi. Akihesa jing leh akibol jing, church board ahi lou leh member atamjon aphatsah dungjuiya pastor khat atohmun kihaisah jeng kiti chu pathen thu thaneina le chamkimna chungvum’a mihem kiletsahna natoh joh ahi. Chule hitabang phalna pea-ah houbung kivaipohna dan jong chu kicheh tah-a adih louna kimudoh ahi. Mihem khat upa dinmunna adinna ding chu pathen thu dungjuiya bou ahi chule pathen thu dungjuija bou achung thu kikhol ding ahi.
Thu khumkhana
Mihem khat amun houbunga lhagaova lamkai dinga ahung lolhinna ding chu hiche ho hi ahi. Hichea kipe ho hi eiho jousea akibah angaijin ahi, chule hiche ho jouse hi suh bulhitna aum ding ingaito cheh dingu ahi. Houbung phatna le damtheina chu hiche hoa hi kingam ahi.
Also Read
Thudoh 01Thudoh 02
Thudoh 03
Thudoh 04
Thudoh 05
Thudoh 06
Thudoh 07
Thudoh 08
Thudoh 09
Thudoh 11
No comments